توجه و تمركز

توجه و تمركز

روانشناسان آگاه معاصر، ذهن را همچون سيستم پردازش اطلاعاتي كم ظرفيتي مي دانند. يك دليل براي اين محدوديتها اين است كه حافظه اي كه مردم به كارمي برندو يا آگاهي فعلي آنها بسيار ضعيف و مختصر است. روانشناسان ميان حافظه ي بلند مدت ( سيستم ناآگاهي كه جهت ذخيره مقدارزيادي از اطلاعات كه براي دوره نامعلومي از زمان طراحي شده ا ست ) و حافظه فعال ( سيستم هوشمندي كه مردم اطلاعات مناسبي همچون اسم شخصي كه درمهماني به شمامعرفي مي شود وياشماره تلفني كه به صورت شفاهي به شما داده مي شود ) براي مدت زمان كوتاهي در آن حافظه ذخيره مي مي كنند . تا زماني كه اطلاعات ورودي به بخش حافظه فعال عمدا تكرار نشود ظرف 15 الي 30 ثانيه براي هميشه از بين مي رود. بااعمال اين محدوديت رقابت بسيار سختي كه در ذهن با آن روبه رو مي شود چگونگي برآمدن از عهده دسترسي به اطلاعات آن است كه فقط از دنياي خارج نيست بلكه از جهان درون حافظه مردم وتصوراتشان نيز هست. اين وظيفه توسط روند شناخته شده اي كه " توجه و مراقبت " ناميده مي شود و پردازشي ذهني است كه از اضافه شدن اطلاعات به وسيله تسهيل در انتخاب تعدادي از تحريكات جهت پردازش بيشتر هنگامي كه تحريكات بوجود مي آيند پرهيز مي كند. بررسي برروي توجه يكي از مهمترين موضوعات در روانشناسي ادراكي وعلم عصب شناسي ادراكي است زيرا به بيان مسئله چگونگي كنترل داوطلبانه و تجربه ذهني از رفتارهاي روزمره و رفتارهاي متقابل هر شخصي مي پردازد.اما اصطلاح " تمركز" دقيقا چه معنايي را ميدهد؟

در روانشناسي " تمركز " مفهومي متناقض دارد زيرااين واژه هنوز به صورت رمز آلود است. از يك طرف اين اصطلاح آشنايي است زيرادر گفتار روزمره مردم وجوددارد. براي توضيح بيشتر ، يك مربي هاكي ممكن است از ورزشكاران خود بخواهد به آن چيزهاي مهمي كه قبل از بازي كه آنها مي گويد توجه كنند .

ويليام جيمز (1890) از روند پردازش تمركز روزمره درك مستقيمي داشته است : هركسي ميداند كه  تمرکز توجه كردن چيست ؟ تملك ذهني در شكلي واضح و آشكار يكي از چيزهايي است كه به طور همزمان از موضوعات ممكن و يا افكار تربيتي سرچشمه مي گيرد .

تمركز كانوني وتمركز ذهني نوعی از هوشياري ناشي از گوهر ذات آنهاست و به بکارگیری  عواملی است  كه با آنها مي توان كارهاي موثري راانجام داد  اشاره دارد .

از طرف ديگر توجه نيز مفهومي راز گونه دارد زيرا داراي ابعاد متعددي است كه داراي حداقل 3 مولفه مختلف پردازشي است . در آغاز در سطح تجربي روند دقت در تمركز به سنجش سرمايه گذاري تلاش هاي ذهني هوشيار در پردازش اطلاعات كه براي آنها در لحظه تحويل مهم است بر مي گردد.

براي مثال يك شناگر به بيان " تمركز " مي پردازد در حالي كه تلاش زيادي را براي گوش دادن به  دستورالعمل هاي مربي قبل از بازيهای مهم انجام داده است. بعد دوم توجه و مراقبت شامل دركي انتخابي و يا توانايي تمركز و روي اطلاعات مربوط به وظيفه است در حالي كه از حواس پرتي چشم پوشي مي كند .

براي مثال : كساني كه ضربات پنالتي را در فوتبال مي زنند بايد وقتي كه توپ را در نقطه پنالتي مي گذارند فقط برروي آن تمركز كنندواز توجه كردن به حركاتي كه از طرف دروازه بان يا ديگر بازيكنان كه موجب حواس پرتي او  مي شود پرهيز كند. سومين مرحله از مراحل " تمركز " توجه شده است و به حقيقتي باز مي گردد كه با تمرين كافي ورزشكار ميتوانند دوياچند عمل همزمان رادر يك زمان به خوبی انجام دهند. براي مثال : يك بسكتباليست مي تواند با توپ دريبل كند و در حالي كه باسرعت مي دود زمين بازي را براي يافتن موقعيت هاي احتمالي پاس دادن توپ به ديگرياران خود جستجو مي كند. در نهایت توجه و مراقبه داراي سه بعد مختلف است :  سرمايه گذاري تعمدي در بخش هاي تلاشهاي ذهني ، درك انتخابي و حالتي از اشتراك ذهني در يك زمان برروي افرادی كه دو يا چند مهارت را به خوبي انجام مي دهند. باقي مانده اين بخش بيشتر به اولين بعد از "توجه " به نام " روند تمركز " اختصاص دارد.